Dijk en Waard wil een gemeente zijn waar het prettig wonen is en waar iedereen meedoet naar vermogen. Een gemeente waar wij onderling verbonden zijn door onze betrokkenheid bij elkaar, onder andere door een vitaal verenigingsleven en gemeenschapsvorming. Een krachtige samenleving met gedeelde waarden. Waar we open staan voor iedereen, dwars door generaties heen en met waardering en respect voor diversiteit en inclusiviteit. De gemeente zorgt voor een goede sociale basis met een veilige, groene en gezonde leefomgeving en voorzieningen die hieraan bijdragen.
We willen dat inwoners zich gezien, gehoord, vrij en veilig voelen in een stabiele omgeving en dat zij mogelijkheden zien voor de toekomst. Bestaanszekerheid is belangrijk en daarom hebben wij aandacht voor de kwetsbare inwoners. Lukt het even niet? Dan zijn Dijk en Waarders er voor elkaar voor wanneer dat nodig is, met een duwtje in de rug of door de ander aan de hand te nemen.
Dijk en Waard ziet de transformatie van het sociaal domein als één van haar belangrijkste opgaven voor de komende periode. De grote financiële tekorten en krapte op de arbeidsmarkt in combinatie met een toenemende (complexe) zorgvraag en de demografische ontwikkelingen maken het tot een forse meerjarige prioritaire opgave. Deze opgave pakken we zowel lokaal als regionaal op.
De implementatie van de Visie Sociaal Domein Dijk en Waard vergt veel van de organisatie en samenwerkingspartners. Het is een langdurig proces dat in realistische en haalbare stappen wordt uitgevoerd. Dit vraagt van de organisatie om weloverwogen keuzes te maken in wat we wel of niet oppakken. Daarbij hebben we continu oog voor de doorontwikkeling van de organisatie aan de hand van de implementatie van het Integraal Beleidskader sociaal domein (IBK).
Ook regionaal zijn we in gesprek met elkaar om tot een passende governancestructuur te komen voor de onderwerpen waarin we gezamenlijk optrekken binnen het sociaal domein (jeugd, Wmo en onderwijs). Dijk en Waard schroomt hierin niet om ook een actieve rol te vervullen, passend bij de schaalsprong van onze gemeente. Zowel lokaal, regionaal en landelijk participeren wij zichtbaar in ontwikkelingen.
In lijn met het IBK kiezen wij ervoor om integraliteit en preventie goed te borgen. Daarbij ligt de focus op een sterke sociale basis, passende ondersteuning dichtbij de inwoners en kwalitatieve en beheersbare hulp en ondersteuning. Het IBK, dat zich ook uitstrekt over Programma 4 Onderwijs en Programma 5 Sport, cultuur, recreatie en openbare ruimte, vormt de kapstok voor de verdere uitwerking van het beleid sociaal domein. Het schetst voor de periode 2023-2027 wat we willen bereiken en waar we de focus op leggen.
Trends & Ontwikkelingen
Kansenongelijkheid
We zien helaas nog tegenstellingen en kansenongelijkheid tussen inwoners. Tussen theoretisch en praktisch opgeleiden, inwoners met en zonder een migratieachtergrond en tussen werkenden en werkzoekenden. De komende jaren verdubbelt in Dijk en Waard door de sterke vergrijzing het aantal ouderen. Hierdoor zal ook het aantal mantelzorgers en de druk op de mantelzorger toenemen. Inwoners maken zich zorgen over stijgende kosten van het levensonderhoud, zoals voor gezondheidszorg, energie en wonen. Het aantal kwetsbare inwoners dat het (nog) niet op eigen kracht redt dreigt toe te nemen.
Kosten jeugdhulp en Wmo
De druk op de jeugdhulp blijft onverminderd hoog en bij de Wmo is sprake van een stijging als gevolg van vergrijzing. Dit is te zien in het feitelijk gebruik van voorzieningen, maar valt qua voorspelling meerjarig nog onvoldoende scherp te maken. Daarbij leiden de huidige ontwikkelingen tot een groter verschil tussen wat we aan rijksmiddelen ontvangen en wat we aan jeugdhulp en Wmo uitgeven.
We zetten in op scherpere en kwalitatief betere prognosesturing. Tegelijkertijd is zichtbaar dat de huidige arbeidsmarkt de vraag naar kwalitatief zorgpersoneel niet aan kan. Dit perspectief vraagt om een andere manier van werken door middel van creatieve oplossingen buiten de gebaande paden.
Complexe sociaal maatschappelijke vraagstukken
De complexiteit van sociaal maatschappelijke vraagstukken neemt toe. De groeiende individualisering, polarisatie en segregatie in de samenleving maken dat de sociale cohesie in wijken en de veiligheidsbeleving van inwoners onder druk staan.
Er is sprake van een toenemend aantal kwetsbare groepen met problemen op meerdere leefgebieden. Steeds meer personen en gezinnen leven met schulden of zelfs in armoede. Dit heeft een effect op hun bestaanszekerheid en raakt hun gezondheid en vitaliteit. Bij steeds meer gezinnen wordt duidelijk dat er sprake is van multiproblematiek. Het aantal mensen met psychosociale problemen is groter dan ooit.
De vraag naar zorg, hulp en ondersteuning voor jeugdigen, volwassenen en ouderen neemt toe. Tegelijkertijd hebben we te maken met marktwerking in de zorg en met druk op zorgaanbieders en voorzieningen. Daarbij komt ook nog de toenemende vergrijzing en is er druk op mantelzorg en het aantal vrijwilligers. Inwoners worden geacht langer zelfstandig thuis te wonen, terwijl de zorg onbetaalbaar dreigt te worden en er grote druk is op de woningmarkt. Er ligt daarom een grote opgave op het gebied van wonen en zorg, die is vastgelegd in de Woonzorgvisie.
Ook het toekomstbeeld voor jongeren is complex en onzeker, door onder meer de woningcrisis, studieleningen en aansluiting op de arbeidsmarkt.
Er is landelijk een nijpend tekort aan opvangcapaciteit voor asielzoekers doordat het aantal instromers stijgt, terwijl de uitstroom uit de asielzoekerscentra stagneert. De Spreidingswet kan invloed hebben op onze lokale opgave.
Het aantal vluchtelingen en asielzoekers is de afgelopen jaren door onder andere de oorlogen in Afghanistan en Oekraïne gestegen. Het vraagt veel van de gemeente om passende opvang en huisvesting te organiseren. Mede hierdoor ontstaat er een (hogere) druk op de ondersteuning, zorg, onderwijs, kinderopvang, inburgering en woningmarkt.
De complexiteit van de opgaven van het sociaal domein uit zich ook in nieuwe wetgeving waaraan uitvoering gegeven moet worden. In dat kader is wederom sprake van uitstel rond de invoering van Beschermd Wonen en de Wet Aanpak Meervoudige problematiek Sociaal domein (WAMS). We blijven nauw samenwerken in de regio en nemen waar mogelijk de voorbereiding op nieuwe wetgeving mee in onze doorontwikkeling.
